Zła organizacja kształcenia obronnego w skontrolowanych szkołach

Główne zaniedbania polegały na nierzetelnym prowadzeniu rekrutacji, braku wymaganego ubezpieczenia uczniów od następstw nieszczęśliwych wypadków na czas wojskowych zajęć praktycznych i na niezrealizowaniu od 30 proc. do nawet 60 proc. zaplanowanych treści programowych w ramach szkolenia obronnego.

„Mimo tych zaniedbań i uchybień większość szkół pozwoliła uczniom uzyskać wysoki lub zadowalający poziom przygotowania do dalszej nauki i pracy w służbach mundurowych. Dalszą karierę zawodową związało z wojskiem, policją i innymi służbami ok. 30 proc. absolwentów klas certyfikowanych i klas z innowacją wojskową” – podkreśliła NIK w raporcie.

Kontrola wykazała brak podstawowych pomocy dydaktycznych w części szkół. Tylko cztery miały odpowiednie warunkami lokale i wyposażenie pozwalające na realizację zagadnień zaplanowanych w programie szkolenia. W trzech szkołach prowadzących klasy mundurowe z innowacją wojskową zakup umundurowania musieli sfinansować rodzice, bo szkoły nie miały pieniędzy. Wyniki kontroli wskazują jednak, że dyrektorzy szkół nie wnioskowali do organów prowadzących o takie środki.

NIK uznała, że mimo nieprawidłowości uczęszczanie do klas mundurowych sprzyjało zwiększeniu potencjału obronnego młodzieży, a uczniowie chętnie uczestniczyli w aktywnościach obronnych w postaci zawodów proobronnych, w których osiągali wymierne sukcesy, i w przedsięwzięciach patriotycznych.

Wnioski po kontroli trafiły do ministra obrony narodowej, świętokrzyskiego kuratora oświaty, organów prowadzących szkoły i dyrektorów szkół. Położono w nich nacisk na zapewnienie wsparcia logistyczno-praktycznego ze strony instytucji wojskowych dla szkół prowadzących kształcenie obronne w klasach mundurowych z innowacją wojskową. Zaznaczono, że wsparcie to mogłoby dotyczyć np. możliwości korzystania z bazy dydaktycznej, sprzętu, wiedzy i doświadczenia żołnierzy jednostek wojskowych.

Podkreślono także potrzebę zapewnienia skutecznego nadzoru nad projektowaniem, realizacją i oceną autorskich programów edukacji obronnej w klasach mundurowych, a także wsparcia nauczycieli i dyrektorów szkół w działaniach służących poprawie istniejących lub wdrożeniu nowych rozwiązań w zakresie upowszechnienia świadomości obronnej wśród uczniów.

Kontrola NIK trwała od 1 września 2020 r. do 25 kwietnia 2024 r. Z raportu wynika, że w woj. świętokrzyskim działały w tym czasie klasy uruchomione na podstawie innowacji wojskowej, klasy certyfikowane i oddziały przygotowania wojskowego (OPW), do których w każdym z lat szkolnych 2020/2021–2023/2024 uczęszczało średnio po 2162 uczniów. Uczniowie klas mundurowych stanowili w latach 2020-2023 ok. 8 proc. uczniów techników i liceów w województwie.

Kontrolą objęto sześć szkół publicznych realizujących modele kształcenia obronnego reprezentatywne dla rozwiązań stosowanych w woj. świętokrzyskim, tj. prowadzące tylko klasy z innowacją wojskową (dwie szkoły), łączące kształcenie obronne realizowane w OPW lub w klasach certyfikowanych z wdrożeniem innowacji pedagogicznej o profilu wojskowym (trzy szkoły) oraz prowadzące tylko klasy certyfikowane i OPW (jedna szkoła).

Sposoby organizacji kształcenia wojskowego w szkołach średnich można podzielić na trzy rodzaje. Pierwszy z nich to klasy z innowacją wojskową tworzone na podstawie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu (z dnia 9 kwietnia 2002 r.). Część szkół prowadzących klasy z innowacją wojskową przystąpiło od roku szkolnego 2017/2018 do opracowanego w MON Programu Certyfikowanych Wojskowych Klas Mundurowych. Od roku szkolnego 2020/2021 szkoły uczestniczące w Programie CWKM mogły wnioskować o możliwość utworzenia oddziałów przygotowania wojskowego. (PAP)

Autor: Janusz Majewski

maj/ joz/