Pandemia zaciągnęła w onkologii dług zdrowotny, z którym długo będziemy się borykać

4 lutego obchodzony jest Światowy Dzień Walki z Rakiem, ustanowiony w 2000 r. podczas Światowego Szczytu Walki z Rakiem w Paryżu. Z tej okazji w Świętokrzyskim Centrum Onkologii zorganizowano kolejną „białą sobotę”. Pacjenci mogą skorzystać z bezpłatnej mammografii i cytologii oraz z niskodawkowej tomografii komputerowej płuc.

Z badań profilaktycznych skorzystała dziś między innymi pani Natalia z Kielc. „Badam się, ponieważ mam dla kogo żyć. Moja rodzina niestety była już obciążona śmiercią bliskiej nam osoby, która zmarła z powodu złośliwego nowotworu. Jestem zdania, że każda z nas powinna badać się regularnie” – powiedziała.

Według najnowszych danych z Krajowego Rejestru Nowotworów w 2020 roku w województwie świętokrzyskim zanotowano 26 proc. spadek zachorowań na nowotwory złośliwe w porównaniu do roku 2019. Przed pandemią, w 2019 roku, w województwie świętokrzyskim potwierdzono 6 249 nowych zachorowań na nowotwory złośliwe. Po pierwszym roku pandemii – w 2020 r. liczba nowych zachorowań w Świętokrzyskim spadła do 4 962. Natomiast - jak wskazują specjaliści ŚCO - nie jest to powód do optymizmu, tym bardziej że liczba zgonów w latach 2019 i 2020 utrzymała się na podobnym poziomie (3 156 w 2019 r. i 3 144 w 2020 r.).

Profesor Stanisław Góźdź, dyrektor Świętokrzyskiego Centrum Onkologii zwrócił uwagę, że 26 proc. spadek zachorowań na nowotwory złośliwe w 2020 roku wynika najprawdopodobniej z niedorejestrowania nowych zachorowań z powodu pandemii COVID-19. „To znaczy, że tak dużo osób nie zgłosiło się z nowotworem do lekarza. Dług zdrowotny, związany z Covidem jest znaczący i jeszcze długo będziemy się z nim borykać” – podkreślił specjalista.

Wiele osób w obawie przed zarażeniem się koronawirusem unikało również badań profilaktycznych. W 2019 r. mammografię wykonało blisko 40 proc. uprawnionych do tego badania mieszkanek naszego regionu. W 2020 roku zgłaszalność na to badanie spadła do 35 proc.. Lepszy okazał się dopiero 2022 rok – na mammografię w ramach Programu profilaktyki raka piersi zgłosiło się 37,47 proc. kobiet, którym przysługuje ta forma bezpłatnej profilaktyki.

Jeszcze gorzej przedstawia się zgłaszalność na przesiewową cytologię. W 2019 r. z tego badania korzystało w ramach Programu profilaktyki raka szyjki macicy ponad 22 proc. uprawnionych do tej diagnostyki mieszkanek województwa świętokrzyskiego. W 2020 r. na profilaktyczną cytologię przyszło 19,8 proc. mieszkanek naszego regionu. W 2022 r. zgłaszalność w Świętokrzyskim spadła do 15,01 proc. (średnia dla Polski – 11,24 proc.).

Dostępność do bezpłatnej profilaktycznej cytologii oferuje ponad 120 świadczeniodawców w regionie, natomiast ponad 40 proc badań zostało wykonanych w Świętokrzyskim Centrum Onkologii.

„Teraz mierzymy się z nowotworami o bardzo wysokim stopniu zaawansowania” – wskazał dyrektor ŚCO. „Jeżeli pacjent przychodzi już w okresie rozsiewu i stwierdzamy przerzuty odległe w wątrobie, kościach, płucach, mózgu, w tej chwili mamy do dyspozycji jedynie leczenie paliatywne, które łagodzi objawy i może nieco przedłużyć czas przeżycia.

Specjaliści ŚCO apelują jednocześnie o wykonywania badań profilaktycznych. „Warto dać sobie szansę na długie życie i zbadać się profilaktycznie. Do najczęstszych nowotworów, dotykających mieszkańców województwa świętokrzyskiego należą: rak płuca, rak piersi, rak jelita grubego. Wszystkie one objęte są programami profilaktycznymi, które umożliwiają wykrycie choroby we wczesnym stadium. Dodatkowo cytologia pozwala na wczesne wykrycie zmian przednowotworowych, a rak szyjki macicy znajduje się w pierwszej dziesiątce najczęściej występujących nowotworów złośliwych” – przypomniał dr Leszek Smorąg, kierownik Zakładu Profilaktyki Onkologicznej ŚCO.

Do najczęściej występujących nowotworów złośliwych w województwie świętokrzyskim należą: rak gruczołu krokowego, rak płuca i oskrzeli, rak jelita grubego – u mężczyzn, oraz rak piersi, rak jelita grubego, rak oskrzeli i płuca u kobiet. Główną przyczyną zgonów był rak oskrzeli i płuca (u kobiet i mężczyzn), a w dalszej kolejności: rak jelita grubego i rak prostaty – u mężczyzn oraz rak piersi i rak jelita grubego u kobiet. (PAP)

autor: Wiktor Dziarmaga

wdz/ par/